Het succes van een Beweegtuin of andere beweegplek in de buitenlucht wordt voor een groot deel bepaald door de gebruikers. Kennis van en begrip voor hun wensen, mogelijkheden en beperkingen is daarom essentieel bij het ontwerp. Het maakt voor zowel toestelkeuze als tuininrichting bijvoorbeeld verschil of mensen nog vrij kunnen bewegen, of dat jouw gebruikers een rollator nodig hebben. Nijha heeft samen met adviesbureau Bureau Omgeef de praktische Toolkit Beweeg- en beleeftuin mét bijbehorende workshop ontwikkeld. 

Zoveel mensen, zoveel wensen 

Een Beweegtuin is meer dan een plek waar bewogen wordt. Het is een plek waar mensen verblijven, waar ze uitgedaagd worden, of waar ze kunnen genieten van de zon op hun gezicht en de wind door hun haren. Een Beweegtuin biedt dus voor elk wat wils, afhankelijk van iemands persoonlijke voorkeuren en behoeften. De Toolkit helpt beweegtuinontwerpers en zorginstellingen om te kijken door de ogen van gebruikers. Dit creëert niet alleen begrip maar ook het besef wat er nodig is om zo’n tuin tot een succes te maken. Hiervoor gebruikt de Toolkit ‘persona’s’ - fictieve gebruikersprofielen - geënt op echte mensen. 

Omgevingsfactoren

Gebruikers zijn niet de enige factor die van invloed is op een goed ontwerp. De Toolkit kijkt ook naar omgevingsfactoren en functionele wensen en eisen. Factoren zoals de ligging ten opzichte van het gebouw, de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de tuin, maar ook de ligging en vormgeving van paden en terrassen hebben invloed. Ook de functie van de tuin is van belang: is het een open of een besloten tuin, is het een tuin voor therapie of voor recreatief bewegen en moet de tuin naast bewegen nog andere functies vervullen zoals ontmoeten of ontspannen. Bij de Toolkit passeren al deze elementen de revue. 

Werken met de Toolkit geeft het ontwerpproces structuur. Maar het ontwerpen van een Beweeg- of beleeftuin is een creatief proces. En dat moet het ook blijven. Daarom is de Toolkit vormgegeven als een kaartspel waarbij ontwerper en klant spelenderwijs de verschillende elementen van een Beweeg- of beleeftuin bekijken, bespreken en beoordelen. Zo krijgt het uiteindelijke ontwerp spelenderwijs vorm. 

Praktijkvoorbeeld Toolkit

De beweegtuin van zorginstelling Pieter van Foreest werd relatief weinig gebruikt. Nijha werd gevraagd om een workshop met de Toolkit te organiseren. Frank Hulleman, landschapsontwerper bij Nijha: “De workshop die wij hier hebben georganiseerd begon bij elementaire vragen: wat gaat er al goed in de tuin en wat kan er beter? Van de tuin zelf werd ik meteen vrolijk, de basis was goed.” Aan de workshop namen medewerkers deel die de bewoners goed kennen. Frank: “Zij hebben uit de Toolkit persona’s uitgekozen die recht doen aan het type mensen die hier wonen. Op basis daarvan hebben we met elkaar een programma van wensen en eisen opgesteld om een passend ontwerp voor de tuin te kunnen maken. Uit de workshop bleek bijvoorbeeld dat hier geen beweegtoestellen nodig zijn om bewegen te stimuleren. We moeten de mensen vooral verleiden om de tuin in te gaan. Daarvoor gaan we de routing wat aanpassen, komt er meer ‘beleefgroen’ en creëren we de mogelijkheid om een rondje te lopen. Dat levert al zoveel bewegingswinst op.” 

Analyse van nieuwe en bestaande Beweegtuinen 

Zorginstellingen kunnen de Toolkit op verschillende momenten inzetten. Bij het maken van een ontwerp voor een nieuwe Beweeg-/beleeftuin, als onderbouwing voor keuzes, maar ook om bestaande Beweegtuinen te analyseren. Als een Beweegtuin niet naar tevredenheid wordt gebruikt is niet altijd in één oogopslag duidelijk wat de oorzaak is. Hier kan de Toolkit inzicht geven in knelpunten en kansen van de bestaande tuin. Zo kan een nieuwe impuls gegeven worden aan de tuin. Ook kan duidelijk worden dat er, door de veranderende bewonerspopulatie, naast beweegaanleidingen ook aandacht moet komen voor beleefelementen.

Onderbouwing voor financiering 

Organisaties willen een afgewogen keuze maken wat betreft de inrichting van de Beweeg-/beleeftuin. Zo’n tuin vraagt immers vaak om een flinke investering. De Toolkit geeft organisaties inzicht in het keuzeproces om te komen tot een Beweeg-/beleeftuin die past bij de organisatie, de gebruikers en de omgeving. Deze onderbouwing is niet alleen waardevol voor de interne organisatie maar is vaak ook van toegevoegde waarde bij het aanschrijven van subsidies of fondsen om de Beweegtuin te financieren. Zo vergroot je door het gebruik van de Toolkit de kans op extra financiering. En dat wil toch iedereen.

Meer weten over de Toolkit?

Ben je bezig met plannen voor een Beweegtuin en ben je nieuwsgierig naar de Toolkit? Of ligt er bij het zorgcentrum een Beweegtuin en ben je benieuwd of daar niet meer uitgehaald kan worden? Neem hieronder conctact met ons op!